چطور وام یک میلیاردی بگیرم

در مقدمه آنتونی گیدنز بر «مسایل مرکزی در نظریه اجتماعی»، او مینویسد «برای بیآن وابستگی متقابل کنش و ساختار… سید حمید روحانی، تاریخنویس انقلاب اسلامی معتقد است که محمدعلی شاه به دولت روسیه وابستگی داشت و دولت بریتانیا حاضر نبود یک پادشاه وابسته به رقیب دیرینه خود را در منطقه تحمل کند؛ بنابراین وقتی تلاش آنها برای برکناری او در زمان ولیعهدی به نتیجه نرسید، شایعه کردند که شاه جدید با مشروطه مخالف است تا مشروطهخواهان را علیه او تحریک کنند. عامه مردم ابزار بدون اراده پیشوایان خود بودند که به هر سو میخواستند، آنها را میکشاندند. رسول جعفریان، دم زدن محمدعلی شاه از مشروعه را «بدشانسی» شیخ فضلالله نوری میداند و معتقد است علت مخالفت مشروطهخواهان با لفظ مشروعه، همین بدشانسی است که به مشروعه رنگ و بوی استبداد بخشید و مشروطهخواهان را علیه آن شوراند. روحانی، تاریخنویس انقلاب اسلامی، محمدعلی شاه را یکسره مخالف با مشروطه نمیداند و معتقد است او به واسطه رابطه خوبی که با روحانیان شیعه داشت، از حکومتی با نام مشروعه حمایت میکرد که در آن علمای اسلام، اگرچه عضو مجلس نبودند، در مجلس حضور مییافتند و بر مصوبات آن نظارت میکردند تا مخالف وام با سند خودرو شرع نباشد. این شعر با نام «یاد آر ز شمع مرده یاد آر» مشهور شد.  This content was do᠎ne ​wi​th t᠎he ​help of GSA C on​te nt G ener​ator ᠎DEMO !

فریدون آدمیت در بین مشروطه خواهان انقلابی، هم افرادی را برمیشمارد که در آزادیخواهی آنان تردید ندارد و هم افرادی را نام میبرد که به گمان وی با اغراض دیگری (مثلاً بر تخت نشاندن ظلالسلطان) به این کار مبادرت میکردند. او همچنین از مؤسسین «مؤسسه مطالعات علمی» (در سال ۱۳۷۶ خورشیدی) وابسته به وزارت اطلاعات است که عمده فعالیت اش تحقیق و پژوهش و ارائه راهکار در خصوص مسائل قومیتهای ایرانی، شناخت بیشتر آنان و همبستگی ملی است. وی معتقد است که محمدعلی شاه و روحانیان طرفدارش، «با خلاصه کردن مفهوم سیاسی حکومت استبدادی و شرعی مورد نظرشان» در کلمه «مشروعه»، به جنگ مشروطه و مهمترین دستاورد آن؛ مجلس رفتند. روحانی، انتخاب امینالسلطان برای نخستوزیری را تلاش او برای موازنه قدرت به نفع روسیه دانستهاست و با این حال، معتقد است که دولت بریتانیا و عوامل آن در مجلس هم با این انتخاب مخالفت جدی نداشتند؛ چون تصور میکردند با توجه به سابقه تکفیر شدن او توسط مراجع تهران، این انتخاب به محدود شدن دایره نفوذ روحانیان مشروطهخواه خواهد انجامید. او معتقد است که امینالسلطان پس از نخستوزیری با روحانیان شیعه مدارا کرد و این مسئله برای دولت بریتانیا، نگرانکننده شد؛ چنانکه بنا به گفته روحانی، نقشه ترور او توسط عوامل بریتانیا طراحی و اجرا شد.

البته این نشریات، خبر ترور شاه را در صفحات نخست و بهعنوان یک خبر مهم، بلکه لابلای مطالب دیگر جای دادند. از مسائل دیگر در زمینه حجاب زنان مسلمان، اجباری بودن آن توسط حکومتهای مسلمان است. صور اسرافیل مصاحبهای با راننده فرانسوی شاه ترتیب داد و به نوعی سوءظن خود را نسبت به نمایشی و صوری بودن این ترور نشان داد. در اردیبهشت ۱۲۸۷، روزنامه مساوات در پی دستگیری تعدادی از مظنونان به دست داشتن در ترور شاه، مقالهای با عنوان «شاه در چه حال است» منتشر کرد و طی آن از غیرقانونی بودن روند دستگیری این افراد انتقاد کرد، حکومت محمدعلی شاه را غیرقانونی دانست و خواهان تشکیل جمهوری شد. اما در مقابل، ماشاءالله آجودانی، مخالف دانستن مشروطه با شرع را مستمسک اصلی محمدعلی شاه برای حمله به مجلس و دستگیری مشروطهخواهان میداند. هدف اصلی این تسهیلات، زنان سرپرست خانوار، حقوقبگیران، کارگران، مستمریبگیران و بازنشستگان هستند و در اولویت پرداخت این وام قرار دارند. پذیرش انواع قبوض جهت پرداخت مانند قبوض تلفن، گاز، آب و… بسیاری از برنامههای مستقل ایالات متحده همچنین برنامههای شبکه های عمومی مانند NPR یا PBS را قبول میکنند یا برنامههای تلویزیونی را از ارائه دهندگان محتوا تخصصی مثل CNN میگیرند.

به اعتقاد روحانی، بریتانیا به کمک بعضی از عوامل وابسته به خود، مانند تقیزاده، که در جریان مشروطه نفوذ کرده بودند، نقشه بدگمانی مشروطهخواهان به شاه و شاه به مشروطهخواهان را گام به گام پیش بردند. او ضمن اشاره به مواردی همچون شلیک نیروهای امنیتی به ارگانهای حیاتی معترضان، با طرح این احتمال که آمار واقعی جانباختگان میتواند بسیار بیشتر از تعداد اعلام شده باشد، از حکومت جمهوری اسلامی به علت خودداری از انتشار آمار قربانیان انتقاد کرد. به نوشته عبدالله مستوفی در شرح زندگانی من، کنسولگری روسیه در تبریز نقش مهمی در پشتیبانی از نیروهای دولتی محاصرهکننده داشت و به آنها فشنگ و مهمات ارسال میکرد و میل داشت هم حکومت مرکزی و هم مجاهدان مشروطه به واسطه طولانی شدن جنگ داخلی، تضعیف شوند. کیانفر میگوید اگر جریانهای مشروطهخواه آگاهی کافی از مشروطه و ضروریات آن داشتند، محمدعلی شاه بهترین فرد برای اجرای آن بود، ولی آنها شاه را به مسیر مخالفت با مشروطه سوق دادند. احتشامالسلطنه، رئیس مجلس اول، افراط گروههای تندرو مشروطهخواه را آنقدر زیاد دانستهاست که اگر محمدعلی شاه مجلس را به توپ نمیبست، توده ملت با مجلس به مخالفت برمیخواستند و بساط مشروطه تا سالهای سال برچیده میشد. علی اکبر دهخدا، که در روزنامه صور اسرافیل با میرزا جهانگیر خان همکاری نزدیکی داشت و بعد از به توپ بستن مجلس به اروپا فرار کرد، در آنجا به یاد کشتهشدگان این واقعه، قطعه شعری در قالب مسمط سرود و آن را به میرزا جهانگیرخان تقدیم کرد.